Foto kaarten gebruiken als tool in een workshop: Caleidoscopio Cards

In November 2015 kreeg ik de mogelijkheid om mee te doen met een workshop rond innovatie waar de Innovatie Toolbox door Kessels & Smit werd gepresenteerd. Ik werd geattendeerd op de workshop door Frauke Schmidt-Peter die ik al een tijdje kende via het Betahaus. Frauke is verbonden aan Kessels & Smit als trainer en coach. De Toolbox zelf zou het ook al waard zijn om een artikel aan te wijden, maar wat het meest indruk op mij heeft gemaakt, waren de visuele methoden die Frauke gebruikt en heeft geïntroduceerd tijdens de workshop. Daarom geef ik hierbij een korte impressie van haar fotokaarten: The Caleidoscopio Cards.

Nieuwe linkjes en associaties opwekken door plaatjes

Tot dan toe had ik nooit fotokaarten gebruikt in mijn workshops. Dat kan komen doordat ik er zelf nooit kennis mee had gemaakt en nooit had geprobeerd. Maar nu, sinds de workshop, bevat mijn methoden Toolbox ook een visuele tool. Dat begint al tijdens de introductieronde. Ik houd niet zo van die klassikale kennismakingsrondjes waar iedereen zich een voor een voorstelt en vertelt wat hij doet, etc. etc. Een dergelijke start brengt geen energie en verlengt ochtendvermoeidheid.

„Stel jezelf voor en kies een kaart die uitbeeld wat jij leuk vindt om te doen“. Jezelf introduceren via een kaart creëerde direct al verschillende ideeën en gedachten in mijn hoofd. Het haalde mij weg van de standaard introductie tekst die ik normaliter gebruik. Door de kaarten te gebruiken kon ik het spel indirect spelen.

Ik deelde iets van mijzelf en terwijl ik dat deed, refereerde ik aan een foto en maakte verbinding. Het was zoveel makkelijker iets over mijzelf te vertellen – ik denk dat dat ook kwam, doordat ik iets in mijn hand hield waar ik op terug kon vallen. Ik dit geval was het een plaatje van krijtjes dat ervoor zorgde dat ik het idee kreeg mijn passie voor Blackout poetry te delen.

Foto’s als een kader voor een voordracht: Plaatjes leiden gedachten

Wat zelfs nog belangrijker is, is de kracht van de plaatjes om gedachten en gevoelens te leiden. Uitspraken die alleen zijn gebaseerd op kennis, focussen op wat ik wil zeggen: eerst bedenken en dan delen. Als ik met plaatjes werk, word ik geleid door de plaatjes. Zij creëren gevoelens en ontlokken associaties. Ik kan de afbeeldingen verbinden met mijn gevoelens en meningen of aan een vraag die in mijn hoofd blijft hangen.

Afbeeldingen zijn als een venster naar iemands eigen persoonlijkheid en de hele achtergrond van ervaringen. Je ziet een afbeelding en tegelijkertijd kijk je door de afbeelding heen naar jezelf. Je ontdekt aspecten die in je eigen biografie passen of een moeilijke situatie die te tegenkomt in een huidig project.

Bijvoorbeeld wanneer je elkaar leert kennen: je nodigt de deelnemers uit twee kaarten te kiezen: een die vertegenwoordigt wat jij bent en een die laat zien wat jij zeker niet bent. Bij de tweede vraag zou ik zeker moeite hebben gehad een antwoord te geven zonder deze visuele hulp. Gelukkig waren er heel wat plaatjes, hetgeen het makkelijk maakte voor mij om uit te vinden wat ik zeker niet ben. Iets dat ik in een ander soort introductie ronde zeker niet had gedeeld.

60 Foto Kaarten om te gebruiken bij Trainingen, Coachings en Workshops

De set bestaat uit 60 kaarten in briefkaart format. Al de foto’s zijn door de schrijvers zelf genomen. Ik gebruik de tweede set die in 2015 op de markt is gekomen. De afbeeldingen zijn prachtig en betekenisvol. Het is een goede mix van mensen, objecten en landschappen. Alle afbeeldingen roepen iets op en afhankelijk van de persoon die kijkt, zijn dit andere associaties. De kaarten helpen niet alleen bij het kennismaken, maar zijn ook fijn bij het geven van feedback, creatieve technieken of team ontwikkeling. De set bevat ook een boekje waar de auteurs verschillende suggesties geven voor het gebruik ervan.

Verrijk een onderwerp met persoonlijke aspecten

In sommige gevallen willen we oplossingen vinden om de samenwerking binnen een team te versterken. Vaak hoor ik zinnen als “We moeten meer transparant zijn in de samenwerking”. De discussie ontvouwt zich dan op inhoudelijk niveau. Vooral op die momenten waar het gaat om betrokkenheid en verbinding als persoon, over het nemen van verantwoordelijkheid voor de verandering in zaken, is het belangrijk de persoonlijkheid van de betrokkenen in het spel.

Er is een groot verschil of dat je werkt rond de vraag: ”Hoe kunnen we onze samenwerking verbeteren?” of als je als facilitator de vraag persoonlijk maakt: ”Wat kan ik zelf doen om de samenwerking binnen ons team te verbeteren?”. Als je een abstracte vraag persoonlijk maakt, versterkt dit de motivatie. Het verandert het niveau van discussie van abstract “Iemand zou…” naar een persoonlijk niveau. Om deze vraag indirect te beantwoorden door een afbeelding te kiezen, is –in vergelijk met een puur verbaal antwoord- een slimme manier om dit te doen: ”Zoek een afbeelding die voor jou persoonlijk uitdrukt hoe je de samenwerking binnen het team kan verbeteren.” Ik geloof niet in het interpreteren van de afbeeldingen voor anderen zoals: Je hebt die afbeelding waarschijnlijk gekozen omdat …”.

Kritische feedback verzachten of nieuwe ideeën creëren

Normaliter is het goed om open en eerlijk te zijn, maar soms wil je ook niet te direct zijn. Voor sommige mensen kan het zelfs moeilijk zijn om kritiek te formuleren zonder persoonlijk te worden. “Kies een afbeelding die jouw mening over dit idee illustreert”. Met zo’n opdracht werk je indirect. Deelnemers kunnen de kritiek omschrijven door de afbeelding te beschrijven en zonder persoonlijk te worden. Dit kan erg behulpzaam zijn, speciaal in workshop met gevoelige opstellingen.

Jörg heeft in onze blog al de Context-Combinator geïntroduceerd voor innovatie workshops. Foto kaarten kunnen daarbij van toegevoegde waarde zijn bij nieuwe manieren van denken. Je kunt de kaarten neerleggen en hopen dat de deelnemers geïnspireerd worden. Je kunt de kaarten ook uitdelen en vragen:” Wat vertelt deze kaart over het onderwerp?” of: “Welke nieuwe perspectieven geeft deze kaart voor een eerste idee?”.

Mijn conclusie: Werk meer met kaarten

Dit inzicht in het gebruik met kaarten heeft mij erg geholpen. Het werken met kaarten kan zo spontaan in een workshop gebruikt worden zonder dat er extra tijd nodig is, er is immers een lage drempel die de persoonlijkheid van de deelnemers aanspreekt en niet alleen hun expertise op inhoudelijk niveau. In vergelijk met methodes als lego is werken met afbeeldingen niet zo ver gezocht.

Ik kan deze visueel aantrekkelijke set kaarten van harte aanbevelen aan iedereen die regelmatig workshops geeft. De Caleidoscopio-Cards kunnen besteld worden bij Kessels & Smit of via Amazon. Ik kijk er naar uit uw aanbevelingen en ervaringen te lezen rond het gebruik van deze kaarten.

Dit artikel is geplubliseerd met de vriendelijke toestemming van Dirk Bathen. De originele Duitse versie is gepubliseerd op 6 april 2016 op http://komfortzonen.de/